●لامپهای التهابی - رشته ای
اینها همان لامپهای رشته ای هستند که ده ها سال است مورد استفاده قرار میگیرند و در هر مغازه ای یافت میشوند. نور لامپهای رشته ای گرم و یکنواخت است و شباهت زیادی به نور طبیعی دارد. به دست آوردن میزان نور متفاوت به سادگی توسط تغییر نیروی برق (وات) امکان پذیر است.
حباب لامپهای التهابی در اندازه ها و شکلهای مختلف تولید میشود. حبابهای سفید رنگ علاوه بر ملایم کردن نور، در زمان مطالعه مانع ناراحتی چشم میشوند و حبابهای رنگین، در موارد متنوعی از جشنها و نورپردازی حیاط گرفته تا استفاده از تاریکخانه چاپ عکس و چراغ خواب مورد استفاده قرار میگیرد.
از آنجایی که رشته نازک درون لامپ- به خصوص در انواع کم نور تر آن- به سادگی گسیخته میشود لامپهای التهابی ضد لرزش، انتخاب مناسبی برای مکانهایی هستند که چراغ یا لوستر در اثر سر و صدای محیط یا حتا راه رفتن سامنان طبقات فوقانی، مدام در حال لرزش است. این لرزش ممکن است به نظر خفیف باشد اما عمر لامپ را کوتاه میکند.
● لامپ فلورسنت جیوهای کم مصرف
هرچند نور لامپهای فلورسنت (Fluorescent) به اندازه نور لامپهای التهابی خالص و خودمانی نیست، اما نوری حقیقی به شمار میرود. این لامپها از نوع رشته ای گران تر هستند اما عمر بسیار طولانی تری داشته و انرژی بسیار کمتری مصرف میکنند.
● لامپهای التهابی - رشته ای
اینها همان لامپهای رشته ای هستند که ده ها سال است مورد استفاده قرار میگیرند و در هر مغازه ای یافت میشوند. نور لامپهای رشته ای گرم و یکنواخت است و شباهت زیادی به نور طبیعی دارد. به دست آوردن میزان نور متفاوت به سادگی توسط تغییر نیروی برق (وات) امکان پذیر است.
حباب لامپهای التهابی در اندازه ها و شکلهای مختلف تولید میشود. حبابهای سفید رنگ علاوه بر ملایم کردن نور، در زمان مطالعه مانع ناراحتی چشم میشوند و حبابهای رنگین، در موارد متنوعی از جشنها و نورپردازی حیاط گرفته تا استفاده از تاریکخانه چاپ عکس و چراغ خواب مورد استفاده قرار میگیرد.
از آنجایی که رشته نازک درون لامپ- به خصوص در انواع کم نور تر آن- به سادگی گسیخته میشود لامپهای التهابی ضد لرزش، انتخاب مناسبی برای مکانهایی هستند که چراغ یا لوستر در اثر سر و صدای محیط یا حتا راه رفتن سامنان طبقات فوقانی، مدام در حال لرزش است. این لرزش ممکن است به نظر خفیف باشد اما عمر لامپ را کوتاه میکند.
● لامپ فلورسنت جیوهای کم مصرف
هرچند نور لامپهای فلورسنت (Fluorescent) به اندازه نور لامپهای التهابی خالص و خودمانی نیست، اما نوری حقیقی به شمار میرود. این لامپها از نوع رشته ای گران تر هستند اما عمر بسیار طولانی تری داشته و انرژی بسیار کمتری مصرف میکنند.
در واقع، لامپهای فلورسنت به صرفه جویی بسیار کمک میکنند زیرا تا حدود 5 سال عمر میکنند. این عمر طولانی دلیل خوبی برای نصب آنها در مکانهایی است که دسترسی به آن مشکل است. این لامپها علاوه بر اشکال استوانه ای و حلقه ای، به شکل لامپ پیچی نیز ساخته شده اند که استفاده از آنها را در هر شرایطی امکان پذیر کرده است.
لامپ های کم مصرف نیز از این دسته لامپ ها هستند ، اما استفاده از این لامپها اصلا در حمام و دستشویی تو صیه نمی شود.
تابش مستقیم پرتوهای نوری لامپ های مهتابی یا فلوروسنت بعلت وجود اشعه یووی )ماوراء بنفش )برای پوست بدن مضر است وموجب افزایش چین وچروک پوست صورت و نیزایجاد کک و مک می شود .
با بررسی های انجام شده مشخص شده است میزان تابش پرتوهای اشعه ماوراء بنفش از یک لامپ معمولی فلوروسنت بیش از 2800 نانومتر بوده که این مقدار از اشعه تابیده شده به پوست موجب تغییرات پاتولوژیک در سلولهای پوست می شود .
اشعه یووی با تحریک سلولهای رنگدانه ساز موجب افزایش پیگمان و ایجاد بیماری ملاسما و کک ومک در صورت افراد می شود . نتایج تحقیقات دانشمندان نشان داده است کسانیکه در منازل و یا محل کار خود روزانه بیش از 8 ساعت در معرض نور لامپ های فلوروسنت قرار گرفته اند 5 برابر بیشتر از افرد دیگر دچار بیماری کاتاراکت یا اب مروارید )کدورت عدسی چشم ) می شوند.
عوارض روحی و روانی نور لامپ های فلوروسنت شامل: خستگی زودرس، افسردگی، ضعف و بیحالی، از دست دادن تمرکز، کاهش راندمان یا بازده کاری وافزایش تنش های روحی هستند.
امروزه این لامپ ها بخاطر کم مصرف بودن آن در بین مردم طرفداران زیادی دارد ودر سطح وسیعی از ادارات و کارخانجات و منازل از ان استفاده می شود لذا باید در باره مضرات و خطرات ناشی از این نور اطلاع رسانی کافی انجام شود . افرادی که پوست حساسی دارند بیش از سایرین از این لامپها آسیب میبینند چون میزان پرتو ناشی از آنها از لامپهای معمولی بیشتر است.
بر اساس گزارش کارشناسان انجمن پوست انگلیس معتقدند لامپهای کم مصرف موجب تسریع ابتلا به بیماریهای پوستی و از جمله سرطان پوست و همچنین سرگیجه و میگرن درافراد مبتلا به صرع میشوند.
بهتر است نور این لامپ ها با استفاده از محفظه های مشبک محصور شود تا پرتوهای مستقیم نور هنگام تابش شکسته و در محیط پخش شود و خانمهایی که روزانه بیش از 4 ساعت در معرض این نورها قرار می گیرند باید از کرم ضد افتاب برای محافظت پوست صورت خود استفاده کنند .
بهتر است نور لامپ های فلوروسنت را با نور زرد لامپ های معمولی ترکیب کنیم تا ضمن ایجاد روشنایی مطلوب تا حدود زیادی از خطر تابش خالص این نورها نیز کاسته شود.
از بکار بردن لامپ های غیر استاندارد کم مصرف جدا خود داری کنید ، لامپ هایی که مقدار فلور آن طبق استاندارد نیست با عبور دادن اشعه ماورا بنفش از خود باعث ناراحتی های پوستی میشوند ، ضمنا دقت کنید که لامپ کم مصرف را در ارتفاع بیش از 2 متر نصب نکنید.
هموطنان باید بدانند که تکههای خرد شده لامپهای کم مصرف و مهتابی مانند لامپهای معمولی بیضرر نیستند، زیرا جیوه ی موجود در آنها سمی است. از این رو پس از خراب شدن و شکستن نمیتوان نظیر لامپ رشتهای آنها را دور انداخت، بلکه باید با دقت و احتیاط آنها را جمعآوری کرد تا جیوه در هوا و محیط پخش نگردد.
رعایت نکات فنی حین نصب و استفاده، از قبیل رعایت فاصله از بیخطر بودن آن اطمینان حاصل کنید.
علاوه بر اینها دقت کنید که خاصیت کم مصرف بودن آنها زمانی است که جیوه درون لامپ داغ می شود و در حالات ابتدایی روشن شدن لامپ هیچ مصرف کمتری نصب به لامپ های التهابی وجود ندارد، بنابراین در مکانهایی که نیاز به خاموش و روشن کردن مکرر است استفاده از این لامپ ها هیچ مزیتی ندارد مثلا راه پله ها یا دستشویی ها مکان مناسبی برای نصب کم مصرف ها نیستند .
ضمنا طی تحقیقات فنلاندی ها که در مجله نور شناسی اتریش به چاپ رسیده شدت نور این لامپ ها برای مطالعه مناسب نیست و موجب خستگی زود رس و تشدد حافظه می گردد.
اما مواردی که در هنگام خرید باید دقت کنید کم نیستند ، به لطف چینی ها و بازرگانان ما متاسفانه لامپ استاندارد در بازار به ندرت یافت می شود.باید توجه کنید که لامپ کم مصرف بالاتر از 24 وات اصلا صحت ندارد ! در حالیکه مردم در بازار اکثرا به دنبال 30 وات 40 وات هستند، باید دقت کنید که مدار الکترونیکی لامپهای 18 - 20 تا 45 وات عینا شبیه به هم است چینی ها دست به تقلب جالبی زده اند بطوریکه با بالا بردن سطح مقطع لامپ در قسمت جیوه ای یعنی اضافه کردن دور و پهنا و افزایش جیوه تنها طول لامپ را افزایش داده اند ، گرچه شما نور به ظاهر زیاد مشاهده می کنید ولی در عوض مصرف کمتر وجود ندارد به طور مثال یک لامپ 40 وات کم مصرف حقیقتا 40 وات مصرف نمی کند بلکه حدود 70الی 80 وات مصرف دارد ، و این تنها لامپ 20 وات است که یک پنجم لامپ 100 وات مصرف دارد.
شرکت های معتبر لامپ سازی مثل اسرام یا فیلیپس لامپ های بالای 26 وات را تولید نکرده اند .
علاوه براینها عمر لامپ های بالای 20 وات هم 5 برابر نیست اگر آنها 1 سال برایتان کار کنند خوشحال باشید ، اما یک لامپ مرغوب 20 وات اگر به صورت عمودی یعنی ته آن در پایین قرار داشته باشد و در محلی که باد وباران کم باشد و زیاد روشن و خاموش نشود نصب کنید، چیزی حدود 8 سال دوام دارد .
▪ لامپ هالوژن
این لامپها، از تازه ترین انواع لامپ هستند و با نور سفید طبیعی و مواج خود، رنگهای موجود در اتاق را تقویت میکنند. در ضمن نزدیک ترین لومن نوری و طیف نوری به نور خورشید این دسته از لامپ ها هستند . بیجا نیست که در کشور آلمان اغلب مردم نور هالوژن را بیش از تمامی نورها می پسندد .
در حال حاضر قیمت این لامپها به نسبت زمان اولین تولید در اوایل دهه ۹۰ بسیار کمتر شده است و بسیار بیشتر مورد استفاده قرار میگیرد. این لامپها طوری طراحی شده اند که عمری طولانی داشته باشند،دقت کنید که نوع استاندارد آن 12 ولت و 50 وات است از بکار بردن نوع مستقیم 220 ولت آن که طبق معمول ساخت کشور چین است اجتناب کنید.
وجود متغیرهایی چون چربی دست (هنگام بستن لامپ)، چربیهای موجود در هوا و ذرات گرد و غبار، میتوانند عمر آنها را به طور قابل توجهی کاهش دهند.
برای طولانی کردن عمر لامپ هالوژن، هنگام خارج کردن لامپ نو از بسته بندی و نصب آن از دستکش پلاستیکی یا کیسه فریزر استفاده کنید. از لمس آنها با دست خودداری کنید زیرا چربی دست، حتا به مقدار کم، عمر لامپ را کم میکند.
در ضمن این لامپها را به طور مرتب با یک گردگیر تمیز از جنس پر یا انواع مشابه آن، گردگیری نمایید. این کار را تنها در زمانی که لامپها خاموش و کاملا سرد هستند انجام دهید. به یاد داشته باشید که لامپ هالوژن روشن بسیار داغ میشود، قبل از لمس آن از سرد بودن آن مطمئن شوید.
لامپ های هالوژن به منظور روشنایی بیشتر در خودروها و منازل استفاده می شود.
این لامپ ها مانند سایر لامپ های روشنایی با استفاده از یک رشته تنگستن در محیط پرشده از گاز تولید نور می کنند.
مهمترین تفاوت های لامپ های هالوژن با سایر لامپ ها این است که در لامپ های هالوژن،
یکی از عناصر هالوژن(ید، برم و...) را به صورت بخار وارد لامپ می کنند)علاوه برگازهای معمول درون لامپ ها،از بخار هالوژن نیز استفاده می شود(
که البته حرارت و فشار گاز درون لامپ های هالوژن از دیگر لامپ ها به مراتب بیشتر است.
فشار بالای گاز درون لامپ هالوژن فرآیند تبخیر تنگستن را به تاخیر انداخته و باعث می شود تنگستندر درجه حرارت بالا فعالیت کند.
چنین فرآیندی منجر به بالا رفتن کارایی لامپ می شود. برای ایجاد مقاومت و مقابله
با این فشار و حرارت بالا، حباب از کوارتز مذاب یا شیشه سخت مقاوم در برابر حرارت ساخته می شود.
اما اگر قرار است از این نوع لامپ استفاده کنید، نکات ایمنی زیر را حتما به خاطر بسپارید.
به دلیل اینکه گاز در لامپ هالوژن با فشار بالا پر می شود، هنگام نصب این لامپ ها حتما از عینک استفاده شود،
چرا که امکان شکستن و پخش تکه های شیشه به اطراف وجود دارد. برای جلوگیری از باردار شدن لامپ توصیه میشود
به هیچ وجه به شیشه لامپ هالوژن، حتی در حالت خاموش، دست نزده و در صورت تماس قبل از اتصال با پنبه آغشته
به الکل پاک شود. تنها لامپ های دارای نشان معتبر (از نمایندگی رسمی) خریداری شود.
حتما به بدنه استیل لامپ هالوژن خودرو و اتصالات جوشی آن توجه شود و از مصرف لامپ های غیر استاندارد جدا پرهیز شود،
چرا که دارای اشعه UV بوده و برای سلامتی زیان آور هستند.
امروز شاهد رشد روز افزون این لامپ زیبا به صورت های مختلف هستیم ، سالانه میلیون ها چراغ برای جاسازی این لامپ ها با طرح ها و رنگ های متفاوت تولید می شود.
▪ لامپ زینان
لامپ زینان (Xenon)، برای نورپردازی در گوشه و کنار و یا در زیر کابینتها مناسب است زیرا دارای نوری سفید و خالص است. این لامپها درواقع نوعی لامپ هالوژن هستند اما از انواع معمول آن کمتر داغ میشوند و انرژی کمتری مصرف میکنند.
● نمونه ای از لامپهای زینان
▪ لامپهای لوله ای
لامپهای لوله ای به شکل شمعهای بلند هستند و برای نورپردازی تابلو و همچنین روشن کردن ورقه های نت نوازندگان به کار میروند.
● لامپهای انعکاسی جیوه ای - سدیمی - متال هالاید
لامپهای جیوهای
لامپهای سدیمی
لامپهای متال هالاید
این لامپها با داشتن یک لایه جیوه - سدیم و یا هلیم در یک محفظه شیشه ای ، و با استفاده از خاصیت التهاب گاز نور افشانی می کنند برای استفاده در چراغهای سقفی و پارکی و تیر های چراغ برق مناسب هستند و در جهت خاصی نورافشانی میکنند. لامپ های معابر عمومی از این دسته لامپ ها هستند.
معمولا برای روشنایی نیاز به ترانس و استارتر دارند و بطور استاندارد باید درون یک محفظه یا چراغ و بدور از برف و باران باشند.
علارغم هزینه بالا نور بالا و عمر طولانی دارند اما طیف نوری آنها چندان جذاب نیست ، حتما لامپ های گازی بالای میوه فروشی ها را به یاد دارید.
▪ لامپهای کریپتون
لامپ کریپتون (Krypton) از لامپهای معمولی بسیار پر نورتر است و معمولا در فلش دوربینهای عکاسی و چراغهای اتوموبیل به کار برده میشود. استفاده خانگی از این لامپها نیز کم کم رواج یافته است.
● لامپهای LED
مخفف واژه LIGHT EMMTTED DIODE به معنای دیود ساطع کننده نور است. دیودهای ساطع کننده نور در واقع جزء خانوادهها دیودها هستند که دیودها نیز زیرگروه نیمه هادیها به شمار میآیند. خاصیتی که LEDها را از سایر نیمه هادیها متمایز میسازد این است که با گذر جریان از آنها مقداری انرژی به صورت نور از آنها ساتع میشود.
تاریخچه:
سالها قبل ذرات بسیار کوچک کوانتومی ساخته شد که این ذرات کوانتومی کریستالهایی هستند که ابعادشان چند نانومتر بیشتر نیست و میتوانند از 100 تا 1000 الکترون را در خود جای دهند.این ذرات به آسانی از خود بستههای انرژی منتشر میکنند و هر قدر کوچکتر باشد بیشتر تحریک میشوند. هر ذره در مجموعه ویژه بوئرز به طور استثنایی کوچک و تنها شامل 33 یا 34 جفت اتم بود. هنگامیکه نور روی ذرات کوانتومی تابانده شده یا جریان برق به آنها وصل میشوند آنها با تولید نور از خود واکنش نشان میدهند و رنگهای متغیر و متنوعی ایجاد میکنند.
اما هنگامیکه یک پرتوی لیزری روی مجموعهای از این ذرات کوانتومی تابانده شد اتفاق غیر منتظرهای رخ داد. ناگهان نور سفیدی تمامی میز را پوشاند و انتظار میرفت که ذرات کوانتومی نور آبی منتشر کند اما این نور، نور بسیار زیبای سفیدی بود.
سپس این ذرات را با پلی اورتان شد و سطح بیرونی یک حبابت لامپ LED آبی را با آن پوشاند. هر چند ظاهر این حباب زیبا نبود اما نور سفیدی مانند لامپهای معمولی منتشر میکرد که شدت آن 2 برابر و دوام آن 50 برابر یک لامپ معمولی 60 وات بود.
Ledها تا اواخر دهه گذشته فقط میتوانستند سه نور آبی، سبز و قرمز تولید کنند که به همین علت کاربردشان محدود بود.
سپس ledهایی با رنگ آبی به بازار آمدند که میتوانستند نور سفید با هالهای از رنگ آبی روشن کنند.
بسیاری اعتقاد دارند لامپهایی که از دیودهای ساطع کننده نور استفاده میکنند، یا همان LED، آینده را از دست سایر رقبا خارج خواهند کرد.
LEDها که از دهههای گذشته در الکترونیک مورد استفاده قرار میگرفتند، عموماً برای نمایش خاموش یا روشن بودن نمایشگرها در لوازم مولتی مدیا مورد استفاده قرار گرفتند.
در حال حاضر LEDها به نحوی ساخته میشوند که نور را در جهت خاصی متمرکز میکند و به صورت چیپهای کوچکی هستند که معمولاً در داخل یک شیشه گنبدی شکل قرار میگیرند و دارای سایز چوب کبریت یا کمی بزرگتر هستند و به سختی میشکنند.
همانطور که گفته شد آنها در ابتدا فقط به رنگ قرمز و سبز بودند اما یک تغییر بسیار عظیم در این صنعت در دهه 90 میلادی باعث شد که LED سفید رنگ (یا همان روشن و بدون رنگ) تولید شود. هم اکنون به آسانی با تغییر در ساختار فیزیکی و مواد تشکیلدهندهها LED نور را در رنگها و شدتهای مختلف و با طول موج مشخص میتوان با رنگ کاملاً خالص تولید کرد. به عبارت دیگر میتوان گفت منابع روشنائی دیگر دارای پرتوهای مادون قرمز و فرابنفش بوده، که چشم غیر مسلح قادر به دیدن آن نیست و تاثیری در تامین روشنایی محیط ندارند و حتی بر روی انسان اثر منفی نیز میگذارند ولیکن LEDها فاقد این پرتوهای مضر بوده و در سلامت چشم تاثیر بسزایی دارند.
LEDهای سفید قابلیت تولید همه نوع رنگ را داشته و علاوه بر آن از انرژی بسیار کمی (در مقایسه با سایر لامپها و LEDهای قدیمی) برای تولید روشنایی استفاده میکنند. به همین دلیل روز به روز ابعاد استفاده از آنها گستردهتر شد و در مواردی که احتیاج به علامت دادن و یا رقص نور (زدن فلاش و SOS) بود، استفاده شد.
اکنون بسیاری از شرکتهای بزرگ سازنده لوازم روشنایی مخصوصاً شرکتهای فعال در زمینه روشنهایی منازل بسیاری از فعالیتهای خود را بررویLEDها متمرکز کردهاند و قصد دارند روشنایی لازمه برای منازل را از LEDها تهیه کنند که به نظر میرسد این روند تا کمتر از 5 سال آینده، باعث تغییر بسیار عمده در نوع محصولات روشنایی شود.
به طور ی که در حال حاضر نیز اکثر لوازم روشنایی خانگی، معادل LED نیز دارند و مصرفکنندگان میتوانند در صورت تمایل مشابه هر نوع کالایی را از مدل LED استفاده کنند. هر چند به نظر میرسد این تکنولوژی در سالهای آینده و با رشد قابل پیشبینی صنعت، لوازمی با روشنایی بسیار بهتر و مصرف انرژی کمتر و قیمت مناسب را به مشتریان ارائه دهد.
کاربردهای دیگر LED :
همانطور که گفته شد، دیود منتشر کننده نور که به طور رایج LED نامیده میشود واقعاً قهرمان ناشناخته جهان الکترونیک است. آنها دو جین کار متفاوت انجام میدهند و در همه وسایل الکترونیکی یافت میشود اساساً LEDها لامپهای کم نوری هستند که به آسانی در مدارهای الکترونیکی قرار میگیرند اما برخلاف لامپهای معمولی آنها فیلامانی که بسوزد ندارند و به ویژه اینکه گرم نمیشوند آنها فقط با حرکت الکترونها در یک ماده نیمه هادی نور میدهند. آنها شمارهها را در ساعتهای دیجیتال نشان میدهند، اطلاعات را از کنترل تلویزیون میفرستند (LEDهای مادون قرمز) و نور آنها نشان میدهد که چه وقت وسایل روشن است همچنین تصاویر را روی تلویزیونهای پلاسما نشان میدهند و با توجه به مصرف بسیار پایین و شدت نور بسیار عالی در انواع رنگهای مختلف در روشنایی و چراغهای خودروها کاربرد وسیعی دارند.
نظرات شما عزیزان:
در حال حاضر چراغهای راهنمایی که در تقاطعها و خیابانهای شهر تهران و دیگر نقاط کشور نصب شدهاند به وسیله لامپهای 100 واتی روشن شده و به واسطه لنز رنگی که در درون این چراغها تعبیه شده در مواقع معین به رنگ سبز، زرد و قرمز مشاهده میشوند، اما استفاده از این لامپها در چراغهای راهمنایی که اصطلاحاً به آن ”لامپهای رشتهای ترافیکی“ اطلاق میشود، مصرف بسیار زیاد برق و عمر محدودی را به همراه دارد که در همین زمینه نصب فانوسهای LED در چراغهای راهنمایی به منظور صرفهجویی در مصرف برق و کاهش خطای دید رانندگان در دستور کار قرار گرفته است.
مصرف برق به میزان یک دهم لامپهای معمولی 100 وات، عمر بالا تا 5 سال با گارانتی، بدون نیاز به تعمیر، نوردهی بسیار زیاد در مقایسه با لامپهای معمولی، جلوگیری از بروز تصادفات به دلیل خطای دید رانندگان و مهمتر از همه حذف لنز رنگی داخل چراغها را از جمله مزیتهای استفاده از فانوس LED در چراغهای راهنمایی میتوان نام برد. با استفاده از فانوسهای LED در چراغهای راهنمایی به دلیل این که صفحه اصلی چراغها کاملاً بیرنگ هستند، در هنگام خاموش بودن به رنگ سفید دیده میشوند و در زمان روشن شدن به